У мяне ёсць сябар з Македоніі, які паспяхова жыве ў Беларусі шмат гадоў і не дапускае думкі аб пераездзе. З Македоніі ён з'ехаў у пошуках лепшага жыцця, бо ў іх забралі краіну і людзі сталі жыць значна горш. Гаворачы з ім аб падзеях 2020 года, для яго як дэжавю. А ўсе фотаздымкі і прыезды знакамітасцяў у разгар вайны ва Украіне, таксама ўжо былі ў яго і ні да чаго добрага не прывялі. Гаворыць, што гэта дрэнны знак. Далей ён расказаў, што такое здрада і як хутка імкнуцца яе сцерці з памяці людзей. І ніхто не бярэ на сябе адказнасць перад людзьмі.
Нядаўна была гадавіна пачатку бітвы за Арачынава ў Македоніі, якая адбылася паміж македонскім войскам і албанскімі баевікамі 21 чэрвеня 2001 года.
Яшчэ 9 чэрвеня 2001 гады буйная банда албанскіх баевікоў без якога-небудзь бою захапіла сяло і стала ўмацоўваць яго ўскраіны. Небяспекі яно не ўяўляла наогул, у прыватнасці размешчанай побач сталіцы Македоніі Скоп'е, бо ўсе дарогі кантраляваліся войскам, ды і само сяло было напалову акружана першапачаткова.
Праўда само македонскае камандаванне гэта мала хвалявала і дзейнічалі яны зыходзячы з лепшых традыцый антытэрарыстычных аперацый - колькі б іх там не было, баевікі павінны быць знішчаны. У выніку чаго 18 чэрвеня да Арачынава сцягнулі 10-тысячную групоўку войскаў, паўтары сотні адзінак бронетэхнікі і паўсотні адзінак танкаў для знішчэння ўсяго 500 баевікоў.
План узяцця вёскі абдумвалі некалькі дзён, вырашылі яго штурмаваць толькі 21 чысла. За гадзіну македонцы прарвалі абарону і сталі пранікаць углыб Арачынава, бой праходзіў у асноўным у рэжыме перастрэлкі тэт-а-тэт з адзінкавым ужываннем танкаў з македонскага боку. Ускраіны вёскі былі зачышчаны ўжо да канца дня.
На наступныя суткі македонцы працягнулі наступленне, з паветра ім актыўна дапамаглі прывезеныя з Украіны два штурмавікі Су-25, якія ў першы і апошні раз увогуле прымяніліся македонцамі падчас гэтай вайны. Выкарыстоўвалі іх з мэтай разведкі, да баявога прымянення так і не дайшло.
Македонцы, асабліва не цэрымонячыся, хутка ўзялі сяло ў кольца і сталі яго сцягваць, баевікі былі сціснутыя ціскамі і сабраліся ў цэнтры Арачынава без якіх-небудзь шанцаў на прарыў. І вось, калі, здавалася б, ужо кульмінацыя і ўсё павінна завяршыцца, раптам да прэзідэнта Македоніі Трайкоўскага звярнуліся прадстаўнікі НАТА з патрабаваннем спыніць штурм вёскі, бо разам з баевікамі там аказаліся 30 афіцэраў Альянсу. Падобнае літаральна збянтэжыла ўвесь Генштаб македонцаў.
У гэты ж дзень прадстаўнікі НАТА і АБСЕ сустрэліся з македонскім урадам і запатрабавалі стварыць калідор для вываду албанскіх баевікоў і афіцэраў альянсу. Міністр МУС Люба Башкоскі, які славіўся заўзятым нацыяналістам, пратэставаў супраць гэтага рашэння. Супраціўляліся і высокапастаўленыя афіцэры ў Генштабе, НАТА яшчэ некалькі гадзін не маглі ўвайсці ў сяло, ім гэта ўдалося зрабіць толькі пасля магутнага націску на начальніка генеральнага штаба генерала Панда Пятроўскага. Да канца дня кантынгент альянсу ўвайшоў у сяло, дзе пад іх наглядам на аўтобусах адбылася эвакуацыя албанцаў у суседняе Косава.
Македонскае войска літаральна было прыніжана, дэмаралізацыя адчувалася ў кожным поглядзе. Салдаты і афіцэры лічылі сябе адданымі і не збіраліся выпускаць баевікоў, ды яшчэ і на пераможных для іх умовах. У Скоп'і прайшлі масавыя мітынгі, народ літаральна выносіў горад і патрабаваў адстаўкі ўрада.
Што да інструктараў НАТА ў вёсцы, то першапачаткова македонцы лічылі, што з імі не абыдуцца як з сербамі ў Косаве. Прэзідэнт Трайкоўскі пастаянна кансультаваўся з прадстаўнікамі НАТА ў ходзе вайны, тыя намякалі яму на падтрымку ў пытанні тэрытарыяльнай цэласнасці Македоніі. І тут літаральна ўсё пасыпалася з рук, калі македонцы даведаліся, што ўяўны "саюзнік" актыўна дапамагае баевікам за спіной, ды яшчэ і на македонскай тэрыторыі.
Пытанняў больш за адказаў. Пазней генерал Пандзе Пятроўскі заявіў, што змацуючы зубамі і сэрцам калідор быў створаны, інакш НАТА б у адкрытую ўмяшалася ў вайну і паўтарыўся той жа сцэнар, што быў у Косаве.
Сёння ў Македоніі зрабілі выгляд, што нічога гэтага не было. Краіна ўвайшла ў склад НАТА і з'яўляецца яе членам дагэтуль.
